Fenomeen van Raynaud
Reumatologie
Gepubliceerd op: 07 januari 2022Bij het fenomeen van Raynaud zijn de vingers en/of tenen (en soms de neus) tijdelijk niet goed doorbloed. Daardoor kleuren ze wit, blauw en/of rood. Ongeveer 10% van de bevolking heeft het fenomeen van Raynaud. Het komt vaker voor bij vrouwen.
Oorzaak
Het verkleuren van de vingers en/of tenen is vaak een reactie op kou of stress. De bloedvaten trekken dan teveel samen. Daardoor stroomt er tijdelijk minder bloed door de vingers en/of tenen.
Primair fenomeen van Raynaud
Als het fenomeen van Raynaud vaker voorkomt in de familie en voor eerst optreedt in de puberteit, dan noemen we dat de primaire vorm van Raynaud.
Secundair fenomeen van Raynaud
Als iemand later in het leven klachten krijgt, wordt dit vaak veroorzaakt door iets anders. Bijvoorbeeld door medicijnen die de bloeddruk verlagen of een reumatische aandoening. We noemen dit de secundaire vorm van Raynaud.
Symptomen
Mensen met het fenomeen van Raynaud kunnen de volgende klachten ervaren:
- Witte, blauwe en/of rode vingers en/of tenen (en soms neus);
- Pijnlijke of gevoelloze vingers en/of tenen (en soms neus)
- Mensen met de primaire vorm van Raynaud hebben vaak milde klachten aan beide handen, met uitzondering van de duimen.
- Als het fenomeen van Raynaud wordt veroorzaakt door een reumatische aandoening, dan zijn de klachten vaak ernstiger. Er kunnen wondjes ontstaan. Heel soms kunnen de vingertoppen zelfs zwart worden. Als dat gebeurt moet u direct contact opnemen met de behandelend arts, zodat u snel medische zorg krijgt.
Diagnose
Om het fenomeen van Raynaud vast te stellen, luistert de reumatoloog naar uw klachten en doet lichamelijk onderzoek. Ook kan de reumatoloog aanvullende onderzoeken doen:
- Bloedonderzoek, waaronder bepaling van antinucleaire antistoffen (ANA).
- Nagelriemonderzoek (capillairscopie).
Ongeveer 13% van de patiënten met de primaire vorm van Raynaud, ontwikkelen later alsnog secundair fenomeen van Raynaud. Door middel van onderzoek kan de reumatoloog goed inschatten hoe groot deze kans is.
De patiënt wordt onderzocht na een verwijzing voor het Zorgpad Raynaud.
Behandeling
De behandeling van het fenomeen van Raynaud bestaat uit adviezen en eventueel medicijnen. Als de klachten mild zijn, zijn leefstijladviezen vaak voldoende. Bijvoorbeeld stoppen met roken of het dragen van speciale handschoenen als het buiten kouder is dan 15°C.
Als de klachten erger zijn, dan kan de reumatoloog eventueel medicijnen voorschrijven die de bloedvaten verwijden en de bloeddruk verlaagt. Vaak zijn deze medicijnen alleen nodig in de winterperiode (van oktober tot april).
Bij wondjes of kleine putjes in de vingertoppen, is er in overleg met de reumatoloog een aanvullende behandeling mogelijk.
Laatst bijgewerkt op: 08 april 2022
