JAK-remmers

Janus–kinase (JAK)-remmers zijn anti-reumatische medicijnen (kleine molecuul DMARD’s) die ontstekingen tegengaan. Dit doen ze door bepaalde signalen in de cel te remmen, waardoor de cel minder ontstekingsstoffen maakt. Door ontstekingen te remmen, nemen de klachten af. Ook kunnen deze medicijnen schade aan de gewrichten en andere ontstoken weefsels vertragen of voorkomen. JAK-remmers worden sinds kort toegepast bij reumatoïde artritis. Waarschijnlijk worden ze in de toekomst bij meerdere ziektes toegepast.  Er zijn nu nog maar een paar JAK-remmers op de markt, zoals tofacitinib en baricitinib en er volgen er waarschijnlijk meer.

Dosering en werking

De reumatoloog schrijft tofacitinib (Xeljanz) voor in tabletten van 5 mg, gewoonlijk 2 x per dag 1 tablet. Baricitinib (Olumiant) is beschikbaar in tabletten van 2 mg of 4 mg, gewoonlijk 1 x per dag 1 tablet. De ontstekingsremmende werking start na weken tot maanden. Het uiteindelijke effect is na ongeveer 6 tot 12 weken te beoordelen.

Screening vooraf

Voor aanvang van de behandeling krijgt de patiënt een screening op bepaalde infecties, namelijk tuberculose (tbc) en virale leverontsteking (hepatitis B en C). Dit zijn infecties die sluimerend aanwezig kunnen zijn zonder dat iemand er ziek van is, maar die kunnen opvlammen als de weerstand verminderd is. Het kan zijn dat deze screening al is gedaan, wanneer een patiënt eerder een biological DMARD gebruikte.

(Reis)vaccinatie

Het gebruik van levende vaccins, zoals bof-mazelen-rode hond- (BMR), gele koorts- of poliovaccin, wordt afgeraden tijdens gebruik van jak-remmers. Soms kan het verstandig zijn om zich voor het starten van de medicatie te laten vaccineren, bijvoorbeeld wanneer iemand een verre reis wil maken naar gebieden waar vaccinatie voor gele koorts verplicht is. 

Bijwerkingen

Soms komen bijwerkingen voor. Meestal verdwijnen deze vanzelf binnen enkele weken, als het lichaam gewend is aan het medicijn. De meest voorkomende bijwerkingen zijn maag- darmklachten zoals misselijkheid en diarree. Soms komt een allergische reactie voor met huiduitslag en jeuk. Dit is een reden het middel te stoppen en contact op te nemen met de reumatoloog. Baricitinib kan het cholesterolgehalte verhogen.

JAK-remmers kunnen de weerstand verminderen, waardoor makkelijker infecties kunnen ontstaan en deze ernstiger kunnen verlopen. Ook kunnen sluimerende infecties opvlammen, zoals gordelroos. 
Andere bijwerkingen die soms voorkomen zijn te vinden in het bloed en geven over het algemeen geen klachten. Dit zijn leverproefstoornissen of een daling van het aantal rode of witte bloedcellen.

Tijdens het gebruik van JAK-remmers wordt regelmatig bloed geprikt om eventuele afwijkingen in waardes van de lever, de nieren of de bloedaanmaak op te sporen. In het begin van de behandeling met een JAK-remmer moet dit vaker gebeuren. Later is eens per 3 tot 6 maanden bloedprikken voldoende.

Zwangerschap en borstvoeding

De reumatoloog raadt JAK-remmers af gedurende de zwangerschap of tijdens borstvoeding, omdat er weinig bekend is over veilig gebruik in die periode.

Belangrijk

JAK-remmers kunnen de weerstand verminderen. Tijdens infecties met koorts en/of ziek voelen, moet de patiënt  tijdelijk stoppen met het gebruik. Overleg met huisarts of specialist is dan nodig. Meld altijd bij uw huisarts of specialist dat u een JAK-remmer gebruikt.

Folder

Behandeling met Janus-kinase (JAK) remmers - Bij een reumatische aandoening