Reumatische bloedvatontstekingsziektes (vasculitis)

Normaal gesproken reageert het afweersysteem van het lichaam (ook wel immuunsysteem) alleen tegen de indringers uit de buitenwereld, zoals tegen bacteriën of virussen. Wanneer de lichamelijke afweer reageert tegen het eigen lichaam dan noemen we dit auto-immuun of auto-inflammatoire ziektes (‘auto’ betekent ‘zelf’).
 
Bij reumatische bloedvatontstekingsziektes maakt het lichaam spontaan ontstekingen in bloedvaten, ook wel ‘vasculitis’ genoemd.

In het lichaam lopen overal vele bloedvaten, ze vertakken zich van groot naar klein. Er zijn grote bloedvaten, zoals de levensslagader (aorta), middelgrote bloedvaten die een orgaan van bloed voorzien (zoals de nierslagader) en kleine bloedvaatjes zoals in de huid. Dat is de reden dat bij vasculitis ontsteking kan ontstaan in alle weefsels en zijn het ‘systeemziektes’.
Bij de meeste vormen van vasculitis ontstaan ontstekingen in bepaalde bloedvaten en niet in alle bloedvaten. Vasculitis wordt daarom onderscheiden in drie groepen gebaseerd op de grootte van de bloedvaten waarin ze de ontsteking veroorzaken.

• Vasculitis van de grote bloedvaten

Hierbij ontstaan ontstekingen in voornamelijk grote slagaders, zoals de aorta (levensslagader) en aftakkingen van de aorta die richting het hoofd, de armen of de benen gaan. Het meest bekende voorbeeld is reuscelarteriitis.

• Vasculitis van de middelgrote bloedvaten

Een voorbeeld hiervan is de zeldzame aandoening poly-arteriitis-nodosa (oftewel PAN). Hierbij ontstaan ontstekingen van bloedvaten van o.a. de buik. Hierdoor kunnen problemen ontstaan met de nieren, darmen en andere buikorganen.

• Vasculitis van de kleine bloedvaten

Hierbij ontstaan ontstekingen in voornamelijk kleine bloedvaatjes, zoals in de huid, nieren, longen en zenuwen. Een voorbeeld is ANCA-geassocieerde vasculitis.

Een ontstoken bloedvat laat minder bloed door. Door een ontsteking kan een bloedvat zelfs helemaal dicht gaan zitten, waardoor het weefsel erachter van te weinig bloed wordt voorzien en kan afsterven (‘ischemie’ en ‘necrose’).
Afhankelijk van waar de ontstekingen zitten, ontstaan er bepaalde klachten. Bij de huid kunnen er bijvoorbeeld wonden ontstaan en bij de nieren vermindering van de nierfunctie.

Ontstaan

Bij het ontstaan van vasculitis kunnen verschillende factoren een rol spelen, zoals erfelijke aanleg, leeftijd en omgevingsfactoren. Er is echter nog veel onbekend over het ontstaan van reumatische bloedvatontstekingsziektes.
Vasculitis kan ook ontstaan bij een andere reumatische ontstekingsziektes, zoals Reumatoïde Artritis, de ziekte van Sjögren en Systemische Lupus Erythematodes. Het wordt dan ‘secundaire vasculitis’ genoemd.