Artritis psoriatica (PsA)

Artritis psoriatica is na reumatoide artritis de meest voorkomende reumatische ontstekingsziekte. Het valt onder de groep reumatische ziekten ‘spondylo-artritis’. Artritis psoriatica kan op elke leeftijd ontstaan, maar ontstaat vaak tussen de 20 en 30 jaar. Het komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen.

De huidontstekingsziekte psoriasis komt bij 2 tot 5 procent van de bevolking voor; ongeveer 1 op de 4 mensen met psoriasis krijgt gedurende het leven artritis psoriatica. Het is een chronische ziekte die grillig kan verlopen. Ontstekingen kunnen in één gewricht of in meerdere gewrichten aanwezig zijn. Bijvoorbeeld in de kleine gewrichtjes van de handen en voeten, maar ook in grotere gewrichten (knieën, polsen, enkels) en de wervelkolom. Daarnaast zijn de weefsels rond de gewrichten vaak ontstoken, zoals peesschedes, peesaanhechtingen, slijmbeurzen of gewrichtsbanden.  

Symptomen

De gewrichtsontstekingen geven vaak klachten: een ontstoken gewricht is meestal warm, gezwollen, pijnlijk en minder goed te bewegen. Stijfheid is veelal erger in de ochtend of na langdurig dezelfde houding. De meeste patiënten hebben bijvoorbeeld een dikke knie, stijve vingers die moeilijk te buigen zijn, of stijve voorvoeten, waardoor het lopen lastiger kan gaan. Vaak is goed te zien dat een gewricht gezwollen is. Vermoeidheid komt veel voor als er sprake is van een actieve ontsteking.

Omdat artritis psoriatica een spondylo-artritis is, kan er soms ook een ontsteking op andere plaatsen ontstaan, zoals regenboogvliesontsteking (een vorm van oogontsteking) en darmontsteking (inflammatoire darmziekte colitis ulcerosa of ziekte van Crohn). Bij een ontsteking van de ogen of aanhoudende diarree is het daarom belangrijk de huisarts te bezoeken of te overleggen met de reumatoloog.  

Oorzaak

Het is nog niet precies bekend waarom het afweersysteem ontsteking veroorzaakt in de huid, de gewrichten, gewrichtskapsels en andere weefsels bij artritis psoriatica. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van deze ontsteking en de rol van de verschillende cellen die bij de afweer betrokken zijn. Inmiddels is duidelijk dat erfelijke aanleg en omgevingsfactoren een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte.

Diagnose

De diagnose artritis psoriatica wordt door de reumatoloog gesteld. Vooral het verhaal en het lichamelijk onderzoek zijn belangrijk. Er is veelal sprake van asymmetrische zwelling van gewrichten in combinatie met psoriasis, nagelafwijkingen en het vaker voorkomen van de ziekte in de familie.

Uitslagen van bloedonderzoek dragen maar beperkt bij aan het stellen van de diagnose. Bij een klein deel van de patiënten is HLA-B27 aanwezig, ontstekingswaardes zoals BSE en CRP zijn meestal niet verhoogd en auto-antistoffen zijn juist afwezig. Ook worden bij de diagnose röntgenfoto’s gemaakt van bijvoorbeeld de handen en voeten. Soms laten die beelden rondom gewrichten kleine aantastingen van het bot of juist verkalkingen zien.

Behandeling

Voor de behandeling van artritis psoriatica worden verschillende medicijnen gebruikt. Voor pijn en lichte ontsteking kunnen NSAID’s (ontstekingsremmende pijnstillers) worden gebruikt (vaak naar behoefte). Voor de onderhoudsbehandeling van artritis psoriatica worden DMARD’s (Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs) voorgeschreven door de reumatoloog. Deze medicijnen onderdrukken de ontsteking, waardoor de klachten verbeteren en schade aan de gewrichten kan worden voorkomen. De meeste DMARD’s kunnen de weerstand verminderen, waardoor de kans op infecties wat verhoogd kan zijn. Een actieve ontsteking door reuma geeft ook meer kans op infecties.

Controle

Patiënten met artritis psoriatica komen regelmatig op controle bij de reumatoloog, die de medicatie eventueel aanpast naar gelang de activiteit van de ziekte. Controles door de reumatoog zullen frequenter zijn als de ziekte actief is, dan bij een stabiele, rustige ziekte.